شرکت های دانش بنیان به شکل های مختلف به یاری صنایع و جامعه انسانی می آیند و یکی از این زمینه ها هم نقش آنها در تحول کشاورزی است. به لطف دانش روز، می توان از کشاورزی سنتی که مصرف آب بسیاری داشت و فرسایش خاک را به دنبال می آورد جلوگیری کرد، آن هم بدون اینکه به کیفیت یا حجم محصول کشت شده آسیبی برسد. این فعالیت ها را زیرشاخه تحول کشاورزی پایدار دسته بندی می کنند، موضوعی که در این مطلب به آن و چگونگی استفاده از فناوری دانش بنیان در آن می پردازیم.
اولین بار که انسان به کشاورزی روی آورد، هنوز نمی دانست خاک حاصلخیزی خود را طی دوره های متوالی کشت و زرع از دست می دهد. بعد از مشخص شدن این موضوع، کشاورزان برای بهبود حاصلخیزی از کودها و افزودنی های مختلف به خاک استفاده کردند، در حالی که اکثر اوقات هم دلایل علمی اثرگذاری مثبت این مواد روی حاصلخیزی را نمی دانستند. با این حال دیر یا زود خاک توانایی خود را برای کشت محصولات کشاورزی از دست می دهد و در این حالت نیاز پیدا می کند که برای مدتی زراعت روی آن متوقف شود تا مواد مغذی آن مجدداً تأمین شوند.
در دوره مدرن، با رشد انفجاری جمعیت و صنعتی شدن کشت و زرع اکثر اوقات هیچ مزرعه داری برای بازسازی خاک منتظر نمی ماند. در نتیجه شاهد هستیم که خاک فرسوده شده و دیگر نمی توان با آن کشاورزی کرد. اینجاست که بحث کشاورزی پایدار مطرح می شود. کشاورزی پایدار به روش هایی گفته می شود که به کمک آنها می توان با جلوگیری از اثرات نامطلوب کشت و زرع گسترده مدرن روی خاک، آب، تنوع زیستی و منابع اطراف یا پایین دست مزرعه، استفاده مداوم از زمین را تضمین کرد.
تئوری های کشاورزی پایدار اول از همه در سال 1977 توسط وزارت کشاورزی آمریکا مطرح شد. این نهاد مطرح کرد که با کشت و زرع بی رویه، در درازمدت کیفیت منابع طبیعی کاهش پیدا کرده و بسیاری از منابع تجدیدناپذیر برای این حوزه مانند مواد شیمیایی خاک از دست می روند. فقدان این منابع به کاهش کیفیت محصول نهایی و در نتیجه پایین آمدن کیفیت تغذیه جامعه منجر شده و بنابراین نباید به هیچ وجه اهمیت کشاورزی پایدار را دستکم گرفت. این موضوع را با بررسی مزیت های این سیستم بیشتر روشن می کنیم.
یکی از مهم ترین اصول کشاورزی پایدار، مدیریت صحیح خاک است. استفاده از کودهای ارگانیک، تناوب کشت، کاشت گیاهان پوششی و کاهش شخم زدن از جمله روش هایی هستند که به بهبود ساختار خاک، افزایش حاصلخیزی و حفظ رطوبت آن کمک می کنند. همچنین، مدیریت بهینه آب از طریق روش هایی مانند آبیاری قطره ای و جمع آوری آب باران، به کاهش مصرف آب و جلوگیری از آلودگی منابع آبی کمک شایانی می کند.
علاوه بر این، کشاورزی پایدار بر تنوع زیستی و حفظ اکوسیستم ها تأکید دارد. کاهش استفاده از سموم شیمیایی، حمایت از حشرات مفید و ایجاد زیستگاه های مناسب برای پرندگان و سایر حیوانات، به حفظ تعادل طبیعی در مزارع کمک می کند. همچنین، استفاده از انرژی های تجدیدپذیر مانند انرژی خورشیدی و بادی، به کاهش انتشار گازهای گلخانه ای و کاهش وابستگی به سوخت های فسیلی کمک می کند. با اجرای این روش ها، می توان به تولید محصولات سالم تر، حفظ محیط زیست و بهبود وضعیت اقتصادی کشاورزان دست یافت.
با در نظر داشتن تمام این موارد، می توان مزایای کشاورزی پایدار را به شرح زیر خلاصه کرد:
اما شاید بپرسید نقش دانش بنیان در این بین چیست؟ همان طور که از این مطلب می توانید متوجه شوید، کشاورزی پایدار یک سیستم مدرن و پیشرفته است که باید به کمک دانش روز طراحی و پیاده سازی شود. از طرف دیگر نفوذ دانش در حوزه کشاورزی متاسفانه چندان بالا نیست و بنابراین به کارگیری شرکت های دانش بنیان کشاورزی می تواند به علمی شدن آن کمک کند.
امروزه با توجه به تغییرات اقلیمی، خشکسالی های متوالی در ایران و مشکلات متعددی که در خصوص فرسایش خاک و کمبود آب وجود دارد، بدون شک می توان پرداختن به کشاورزی پایدار را یک نیاز اساسی در بحث کشت و زرع دانست. شرکت های دانش بنیان هم به چند طریق می توانند به توسعه این ساختار در سطح کشور ما کمک کنند:
هر کدام از این روش ها به شیوه خاص خودشان به کشاورزان کمک می کنند. برای مثال به زراعی مطرح می کند که بذرهای عادی در شرایط کشت دیم یا خشکسالی محصول ضعیفتری تحویل می دهند، اما بذرهای دانش بنیان می توانند غشاهای مصنوعی خاصی داشته باشند که به آنها کمک می کند رطوبت خود را به راحتی از دست ندهند و در نتیجه بهره وری کاشت افزایش می یابد.
در سمت دیگر به نژادی را داریم، مثل اصلاح نژاد ژنتیکی از طریق کار روی ژنوم و پروتئوم یا حتی روش های مبتنی بر تلاقی برای بهبود نهال ها و بذرها. کشت بافت و سلول هم به موقعیتی اشاره دارد که با روش هایی مثل کشت پروتوپلاسم، امتزاج سیتوپلاسم و جنین زایی بذرهای جدید تولید می شوند.
در بحث کودها و سموم گستره فعالیت های دانش بنیان گسترده است، گرچه در هر صورت این محصولات در مقیاس صنعتی تولید شده و تلاش می شود کمترین اثر منفی را روی خاک داشته باشند. عوامل کنترل کننده گیاه پایه، عوامل ماکرو (مانند حشرات پارازیتوئید و شکارگر) برای کنترل آفات، سنتز فرمون های کنترل کننده آفات گیاهی و تولید کودهای اسیدآمینه و هیومیک اسیدی همگی در این دسته قرار می گیرند.
جمع بندی
در این مطلب در مجموعه فن بنیان به بررسی نقش شرکت های دانش بنیان در تحول کشاورزی پایدار پرداختیم. در صورتی که قصد دارید در این خصوص بیشتر بدانید یا می خواهید در حوزه کشاورزی شرکت خودتان را دانش بنیان کنید، می توانید با ما تماس بگیرید. فن بنیان خدمات گسترده ای را برای دریافت تأییدیه دانش بنیان و پس از آن استفاده از حمایت های این حوزه در نظر گرفته است و کارشناسان ما آماده اند تا این خدمات را به راحتی هر چه تمام تر در اختیار شما قرار دهند. در صورت دانش هر گونه سوال و ابهام می توانید از مشاورین ما کمک بگیرید، فقط کافیست روی دکمه زیر کلیک کرده و درخواست خود را برای مشاوره ثبت کنید.
برای جلسه مشاوره لطفا فرم زیر را تکمیل نمایید و یا با شماره های درج شده تماس بگیرید.