نحوه ثبت شرکت دانش بنیان | انواع شرکت های دانش بنیان

کلمه دانش بنیان، یک اصطلاح کاربردی پیرامون یک مجوز یا گواهینامه است که توسط معاونت توسعه شرکت‌های دانش بنیان که تحت نظر معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری است، طی فرایند ارزیابی‌ای که توسط ارزیابان و کارشناسان این نهاد صورت می‌گیرد، برای یک شرکت یا موسسه بر اساس محصولات و خدمات آن‌ها صادر می‌گردد. ما در این مقاله به معرفی شرکت‌ دانش بنیان و مهم‌ترین انواع آن خواهیم پرداخت.

با فن بنیان همراه باشید:

• شرکت دانش بنیان چیست؟
• نحوه دانش بنیان شدن(ثبت دانش بنیان)
• انواع شرکت های دانش بنیان طبق قوانین جدید 1402 
• انواع شرکت‌های دانش بنیان طبق قوانین قدیم
• مراحل ثبت شرکت دانش بنیان 

شرکت دانش بنیان چیست؟

معاونت توسعه شرکت‌های دانش بنیان، وظیفه بررسی شرکت‌های متقاضی دریافت گواهینامه دانش بنیان را بر عهده دارد. از جمله سایر وظایف این معاونت می‌توان به سیاست گذاری و تدوین آیین نامه‌‎های ارزیابی شرکت‌های متقاضی گواهینامه دانش بنیان اشاره نمود. در راستای حمایت از شرکت‌های دانش بنیان نیز، این معاونت تلاش می‌کند تا در تعامل با سایر ارگان‌ها و سازمان‌ها، حمایت‌ها و امتیازات این شرکت‌ها را افزایش دهند.
بدین ترتیب، محصولات و خدمات شرکت‌ها و موسسات بر اساس اصولی که از طریق معاونت توسعه شرکت‌های دانش بنیان، جمع آوری شده است، در دو بخش بررسی معیارهای اساسی محصول و خدمت و همچنین بررسی معیارهای عمومی خود شرکت دانش بنیان، ارزیابی شده و بر اساس نتیجه ارزیابی، مشخص خواهد شد که آیا محصولات و خدمات شرکت، حائز دریافت تائیدیه دانش بنیان خواهند بود یا خیر. در این راستا با توجه به وجود معیارهای گوناگون در دسته بندی شرکت‌ها، رتبه بندی شرکت‌ها در معیار‌های دانش بنیان شدن به وجود آمد تا بتوان شرکت‌ها و موسسات را از نظر نوع تائیدیه دانش بنیان و میزان حمایت مورد نیاز، دسته بندی نمود.

برای آشنا شدن با فهرست کالاهای دانش بنیان به مقاله ” فهرست کالا و خدمات دانش بنیان ” مراجعه نمایید.

ذکر این نکته ضروری است که اولین گام در پروسه دانش بنیان، داشتن یک شرکت حقوقی و شناسه ملی هست و امکان ثبت نام اشخاص حقیقی در سامانه دانش بنیان وجود ندارد. البته نوع شرکت ثبتی، اهمیتی در پروسه دانش بنیان ندارد و تمام شرکت‌ها و موسسات ثبت شده در سازمان ثبت اسناد و املاک بصورت مشابه ارزیابی می‌شوند. همچنین مدارک علمی و یا رتبه علمی اعضای هیئت مدیره شرکت دانش بنیان تاثیری در روند ارزیابی شرکت نخواهد داشت و صرفا سطح فناوری محصول یا خدمت شرکت دانش بنیان مورد ارزیابی قرار خواهد گرفت و حائز اهمیت است.

---

همچنین در فن بنیان می‌خوانید:

سرمایه گذاری خطرپذیر چیست؟

استقرار شرکت‌های دانش بنیان 

---

ثبت شرکت دانش بنیان

برخلاف آنچه ممکن است تصور کنید، وقتی صحبت از ثبت شرکت دانش بنیان می‌شود منظور این نیست که باید تحت شرایط مشخصی شرکت خود را ثبت کنید، بلکه موضوع این است که باید مجموعه خود را در فهرست این شرکت ها به ثبت برسانید. این موضوع نیازمند آن است که فعالیت شما دارای سطح فناوری معینی باشد و خروجی دانش محوری هم در اختیار کشور قرار دهد.

مجموعه هایی که با این نام شناخته می‌شوند پس از پایان مراحل ثبت و آغاز فعالیت، بسته به خروجی های خود (محصول یا خدمت) می‌توانند برای ارزیابی اقدام کنند و نهاد معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری بسته به نتیجه ای که از این ارزیابی حاصل می‌شود، تصمیم می‌گیرد که آیا یک مجموعه شرایط تأیید شدن را دارد یا خیر. در صورتی که شرکت تأیید شود، تحت حمایت معاونت قرار گرفته و می‌تواند از مزایا و حمایت های دانش بنیانی بهره برداری کند.

برای تأیید شدن، اصل اساسی محصول یا خدمت ارائه شده است. این محصول باید در جایگاهی قرار داشته باشد که یا نیاز داخلی را بدون نیاز به خروج ارز از کشور برطرف کند یا با صادرات به خارج و تأمین نیاز بین المللی، به ارزآوری بپردازد.

بنابراین بسته به حوزه فعالیت مجموعه، می‌توان سطوح متفاوتی از کیفیت را به عنوان سطح قابل قبول مورد نظر معاونت علمی مطرح کرد. این موضوع زمانی که به سراغ دسته بندی های فهرست کالا و خدمات دانش بنیان بروید خود را بیشتر نشان می‌دهد، دسته بندی هایی که در سایت مرکز توسعه دانش بنیان نیز تشریح شده اند.

طبق توضیحات بالا، ذکر این نکته ضروری است که در واقع، مجوز دانش بنیان، تائیدیه‌ای است که به مدت دو سال از سوی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری به محصولات یک شرکت دانش بنیان یا موسسه داده می‌شود و به واسطه این تائیدیه، شرکت‌ها یا موسسات دانش بنیان می‌توانند از حمایت‌های معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری استفاده کنند.
طبق قوانین دانش بنیان، کالا و خدماتی می‌توانند تاییدیه دانش بنیان را اخذ کنند که دارای هر سه شرط زیر باشند:

1. سطح فناوری: کالاها و خدمات باید در حوزه فناوری‌های بالا یا متوسط به بالا باشند.
2. مرحله تولید: کالاهای ارائه شده،‌ باید در حال تولید بوده یا حداقل در حد نمونه آزمایشگاهی (دارای قابلیت بررسی فنی)‌ ساخته شده باشند.
3.  تسلط بر دانش فني: شرکت، باید طراحی اساسی و قابل توجه مبتنی بر فعالیت‌های تحقیق و توسعه انجام داده باشد.

 

انواع شرکت‌های دانش بنیان طبق قوانین جدید

در مرحله اول ابتدا باید نوع شرکت خود را مشخص کنید، طی جلسه ای که کارگروه دائمی شورای راهبری فناوری‌‎ها و تولیدات دانش‌بنیان در تاریخ هجدهم اردیبهشت 1402 برگزار نمود، آیین‌نامه ارزیابی و حمایت از شرکت‌‎ها و موسسات دانش‌بنیان به شکلی تغییر کرد که دسته‌بندی جدیدی را نسبت به قوانین قدیمی در نظر گرفته است.

لزوم این تغییرات از طریق مصوب‌ه‎ای در مجلس شورای اسلامی به نام قانون جهش دانش‌بنیان مورد تأکید قرار می‌گرفت و بنابر آن، قوه مجریه تمهیدات لازم برای اجرای مصوبه جدید را در نظر گرفت.

بر اساس این سری قوانین، شرکت‌های مذکور به دسته‌های زیر تقسیم‌بندی می‌شوند:

1. شرکت نوپا: محصول یا خدمت ارائه شده توسط این مجموعه هنوز از نظر کسب و کاری و اقتصادی به بلوغ کافی دست نیافته است. تا زمانی که محصول تولیدی این شرکت حداقل دارای یک نمونه آزمایشگاهی مطابق با فهرست کالاها و خدمات دانش‌بنیان باشد، برای تولید انبوه آن برنامه تحقیق و توسعه تهیه شده باشد و حداقل 50 درصد هزینه شرکت صرف تحقیق در توسعه آن شده باشد، پتانسیل دریافت تأییدیه از طرف متقاضی وجود دارد. جدا از این، درآمد عملیاتی شرکت در آخرین اظهارنامه مالیاتی باید کمتر از 50 میلیارد ریال باشد و مجموعه باید برنامه رشد هم برای توسعه محصول خود ارائه دهد.
   2. شرکت نوآور: این مجموعه ها اغلب سطح مشخصی از بلوغ کسب و کار را در خصوص تولید و توسعه کالاها و خدمات فناورانه بدست آورده‌‎اند. تحت چهار شرط تقاضای این فعالان برای دریافت تأییدیه دانش‌بنیان مورد قبول واقع می‌شود:

• محصول باید به صورت تجاری تولید شود.
• درآمد عملیاتی در آخرین اظهارنامه مالیاتی شرکت باید بالاتر از 50 میلیارد ریال باشد.
• برنامه رشد مجموعه باید به معاونت علمی ریاست جمهوری ارائه گردد.
• در نهایت سهم فروش کالا یا خدمت مذکور از فروش کل شرکت باید کمتر از 50 درصد باشد.
  3. شرکت فن آور: این مجموعه ها به بلوغ کامل دست یافته و در واقع از نظر کسب و کار، در زمان ارائه تقاضا در وضعیت مستقل و مناسبی به سر می برند و بازار کار خود را بدست آورده اند. این دسته هم چهار شرط مختص به خود را خواهد داشت: درآمد عملیاتی در آخرین اظهارنامه مالیاتی باید بیش از 50 میلیارد ریال باشد، حداقل نیروی بیمه شده تمام وقت آن باید 10 نفر باشند، سهم فروش کالاها و خدمات دانش‌بنیان از کل فروش مجموعه باید حداقل 50 درصد باشد و محصول مورد بحث هم باید شرایط دریافت تأییدیه طبق فهرست کالا و خدمات دانش‌بنیان را داشته باشد.

انواع شرکت‌های دانش بنیان طبق قوانین قدیم

تا پیش از تابستان 1402 قواعد دسته بندی شرکت های دانش‌بنیان تفاوت های عمده ای با شرایط کنونی داشت و سیستم جداسازی و تعلق امکانات به هر کدام از آن ها هم متفاوت بود.

برای آن دسته از علاقمندان که با این اطلاعات در سطح فضای مجازی روبرو شده یا از طریق مشاوران م‎ا اطلاعات دریافت کرده‌اند، در ادامه شرح کامل و معتبری را آورده‌ایم تا با هر دو سوی این آیین نامه بیشتر آشنا شوند.
بر اساس این دسته از قوانین، شرکت‌های دانش بنیان بر اساس سطح فناوری و فروش در اظهارنامه مالیاتی به چند دسته طبقه بندی می‌شوند که شامل موارد زیر می‌شود:

1. شرکت دانش بنیان تولیدی نوع یک: شرکت‌های دانش بنیان تولیدی نوع یک، به مجموعه‌ای از شرکت‌ها گفته می‌شود که بیش از 25 درصد درآمدشان در آخرین اظهار نامه مالیاتی، حاصل از فروش محصولات و تولیدات دانش بنیان مجموعه باشد. نکته حائز اهمیت در این شرکت‌ها، این است که علاوه بر داشتن طراحی کالای مبتنی بر تحقیق و توسعه، محصول آن‌ها، باید به مرحله تولید با بهره گیری سطح فناوری بسیار بالا و تولید ارزش افزوده زیاد برسد که آن محصول را مشمول دریافت تائیدیه دانش بنیان سطح یک، کند. شرکت‌های دانش بنیان تولیدی نوع یک، می‌توانند از تمامی حمایت‌های دانش بنیان از جمله معافیت مالیاتی استفاده نمایند.
2. شرکت دانش بنیان تولیدی نوع دو: شرکت‌های دانش بنیان تولیدی نوع دو، به مجموعه‌ای از شرکت‌ها گفته می‌شود که در آخرین اظهارنامه مالیاتی گذشته خود، دارای درآمد عملیاتی باشند، و همچنین دارای سه شرط مرحله تولید، سطح فناوری و تسلط بر دانش فنی باشند. در واقع این شرکت‌ها نسبت به شرکت‌های دانش بنیان تولیدی نوع یک، سطح فناوری پایین‌تری دارند و می‌توانند از تمامی حمایت‌های دانش بنیان به غیر از معافیت مالیاتی استفاده نمایند. در حال حاضر، بیشترین شرکت‌های دانش بنیان، در این دسته قرار گرفته اند.
3. شرکت دانش بنیان نوپا نوع یک: شرکت‌های دانش بنیان نوپا نوع یک، به مجموعه‌ای از شرکت‌‎ها گفته می‌شود که به تازگی فعالیت خود را شروع کرده‌اند و هیچ گونه دستاورد مالی نداشته‌اند. به عبارت دیگر، این شرکت‌ها، درآمدی در اظهارنامه مالیاتی سال گذشته خود ندارند. شرکت‌های دانش‌بنیان نوپا نوع یک، باید کالا و خدمات خود را به مرحله تولید برسانند یا حداقل در حد نمونه آزمایشگاهی تولید کنند. محصولات این شرکت‌ها باید سطح فناوری بسیار بالایی داشته باشند و باعث به وجود آمدن ارزش افزوده بالایی شوند تا بتوانند در دسته شرکت‌های نوع یک قرار بگیرند. این شرکت‌ها نیز می‌توانند مانند شرکت‌های دانش بنیان تولیدی نوع یک، از تمامی حمایت‌های دانش بنیان از جمله معافیت مالیاتی استفاده نمایند.
4. شرکت‌ دانش بنیان نوپا نوع دو: شرکت‌های دانش بنیان نوپا نوع دو، به مجموعه‌ای از شرکت‌ها گفته می‌شود که به تازگی فعالیت خود را شروع کرده‌اند و هیچ گونه دستاورد مالی نداشته‌اند. شرکت‌های نوپای نوع دو، تقریبا مانند شرکت‌های دانش بنیان نوپا نوع یک، هستند، یعنی درآمدی نداشته‌اند. کالا و خدمات این شرکت‌ها نیز یا باید به مرحله تولید برسند یا حداقل در حد نمونه آزمایشگاهی تولید شوند.محصولات این شرکت‌ها، باید سطح فناوری بالایی داشته باشند. تنها تفاوت این نوع شرکت‌ها با نوپا نوع یک، این است که ارزش افزوده و سطح پیچیدگی فنی محصولات آن‌ها، کمتر از دسته اول است. این شرکت‌ها نیز می‌توانند از تمامی حمایت‌های دانش بنیان به غیر از معافیت مالیاتی استفاده نمایند.
5. شرکت‌ دانش بنیان تولیدی نوع سه (مستعد دانش بنیان): در میان انواع شرکت‌های دانش‌بنیان مورد تأیید در کشور، نوع جدیدی به نام نوع سوم اضافه شده است که در راستای اجرای قانون حمایت از شرکت‌ها و مؤسسات دانش‌بنیان و به منظور استفاده از ظرفیت شرکت‌ها و مؤسسات دارای توانمندی‌های فناورانه و نوآورانه، در مناطق کمتر برخوردار، پارک‌ها و مراکز رشد علم و فناوری، شرکت‌های نقش‌آفرین در حل مسائل راهبردی و اساسی کشور و همچنین توجه ویژه به شرکت‌های فعال در حوزه صنایع فرهنگی، خلاق، علوم انسانی و اجتماعی ایجاد شده است. در واقع این شرکت‌ها، در آخرین اظهارنامه مالیاتی خود، دارای درامد عملیاتی بوده‌اند. لازم به ذکر است که این شرکت‌ها، نسبت به شرکت‌های دانش بنیان نوع یک و نوع دو، از حمایت‌ها و مزایای کمتری برخوردارند.
6. شرکت‌ دانش بنیان نوپا نوع سه (مستعد دانش بنیان): این شرکت‌ها نیز مانند شرکت‌های نوپا نوع یک و نوپا نوع دو، به تازگی فعالیت خود را آغاز کرده‌اند و هیچ گونه دستاورد مالی نداشته‌اند. شرکت‌های دانش بنیان نوپا نوع سه، مانند تولیدی نوع سه، نسبت به سایر شرکت‌های دانش بنیان از حمایت‌ها و مزایای کمتری برخوردارند.

مراحل ثبت شرکت دانش بنیان

1. اولین مرحله شامل بارگذاری اطلاعات اولیه این محصول یا خدمت است و طی آن باید متقاضی توضیح بدهد که کالای مد نظر دارای چه مشخصات و ویژگی هایی است. پیشنهاد عمومی ‌برای اطمینان از دریافت تأییدیه در این مرحله، رجوع به فهرست کالا و خدمات دانش بنیان و بهره گیری از اطلاعات این فهرست است، چون استناد به آن به عنوان یک مدرک اساسی در این حوزه و نام بردن کد دسته ذکر شده در فهرست می‌تواند بخش قابل توجهی از مسیر پیش روی شما را هموار کند.
2. در مرحله بعد در صورت تأیید اولیه اطلاعات، معاونت علمی‌و فناوری ریاست جمهوری به عنوان متولی این حوزه با شرکت متقاضی تماس می‌گیرد و طی مکاتبات آنلاین، یک ارزیاب را به شما معرفی می‌کند. کار این ارزیاب شامل بررسی و تحلیل محصول از طریق صحبت با نفرات فنی مجموعه، تفسیر ویژگی های فنی و تطابق دادن آنها با خواسته های معاونت و در نهایت اعلام نظر خود به این نهاد در خصوص وجود یا عدم وجود پتانسیل دریافت تأییدیه در شرکت مذکور است.
3. در نهایت کمیته های داخلی معاونت علمی‌ در خصوص پاسخ دادن به ابهامات نهایی (که معمولا در این مرحله بیشتر ابعاد اداری و فرمالیته دارند) وارد عمل می‌شوند. این کمیته ها اطلاعات اولیه را با گزارش ارزیاب مقایسه کرده و در نهایت رأی می‌دهند که آیا شما می‌توانید تحت چتر حمایتی معاونت قرار بگیرید یا خیر.

کل فرآیند از آغاز تا رسیدن به نتیجه نهایی و اعلام آن بسته به شرکت، خصوصیات آن و حوزه فعالیتش می‌تواند متفاوت باشد، اما اغلب زمان میانگین سه ماهه برای تمام این مراحل در نظر گرفته می‌شود.

گفتنی است بسیاری از مجموعه ها می‌توانند در زمان به مراتب کمتری به نتیجه ارزیابی برسند، اما این امر نیازمند ارسال مدارک مطابق دستورالعمل ها و به حداقل رساندن چالش های قریب الوقوع از طریق تهیه مستندات با نظارت یک مشاور خبره است، کاری که مجموعه فن بنیان می‌تواند برای مخاطبان عزیز بر عهده بگیرد.

در مجموع:

با توجه به توضیحات داده شده، اولین گام در پروسه دانش بنیان، داشتن یک شرکتِ حقوقی ثبت شده است. در واقع شرکت‌ها، موسساتی می‌توانند تائیدیه دانش بنیان را از معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری اخذ نمایند که دارای یک محصول باشند که این محصول، دارای سطح فناوری بالایی باشد و مبتنی بر تحقیق و توسعه باشد.

لازم به ذکر است که شرکت‌های دانش بنیان در حال حاضر دو دسته‌بندی رایج دارند؛

• دسته اول که بر اساس قوانین جدید است، شامل سه دسته نوپا، نوآور و فناور می‌شود.
• در حالی که دسته دوم بر اساس قوانین قدیم این مجموعه ها را به شش دسته شرکت‌های دانش بنیان نوپا نوع یک، نوپا نوع دو، تولیدی نوع یک، تولیدی نوع دو، نوپا نوع سه، تولیدی نوع سه تقسیم بندی می‌نماید.

همچنین باید تأکید شود که این دسته‌بندی‌ها در هر دو گروه بر اساس سطح فناوری محصول و میزان فروش در اظهارنامه مالیاتی به بحث گذاشته می‌شود.

کارشناسان حرفه ای و باتجربه ما در فن بنیان با ارائه مشاوره های عمومی و اختصاصی حرفه ای این امکان را به شما می‌دهند که شرکت دانش بنیان خود را ثبت کنید و از تسهیلات و حمایت های دانش بنیان بهره مند شوید.