عبارت «دانش بنیان» در ادبیات امروز ایران به کرات شنیده می شود، به خصوص زمانی که بحث اخبار فناوری و اقتصادی پیش کشیده شود. با این وجود نمی توان کتمان کرد که نهادهای مسئول این طرح، تلاش کافی برای شناساندن آن به عموم مردم نداشته اند. اگر در کوچه و خیابان از هموطنان در خصوص «شرکت دانش بنیان» بپرسید، بسیار به ندرت جواب درست را می شنوید و اکثر اوقات دانش عمومی از این عبارت تنها به فعالیت بر اساس علم و دانش محدود می شود. اگر شما هم در این خصوص به اطلاع رسانی دقیق تری نیاز دارید یا صرفاً کنجکاوی شما برای اطلاع یافتن از آن تحریک شده است، در این مطلب تلاش می کنیم به نیاز شما پاسخ بدهیم. با ما همراه باشید.
اواخر دهه 80 شمسی، مجلس شورای اسلامی طرحی ارائه کرد که بر اساس آن دولت موظف بود از شرکت های خصوصی که به کمک علم و دانش به تولید محصول یا ارائه خدمات با سطح بالای فناوری می پرداختند، حمایت کند. تعریف چگونگی انجام این کار و استانداردهایی که بر اساس آنها یک شرکت می توانست حمایت های دولتی دریافت کند، به معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری سپرده شد. این نهاد هم پس از مشورت با فعالان خصوصی و اساتید دانشگاه، ساختاری را طراحی کرد که به کمک آن می شد ساز و کار مناسبی برای اجرای قانون طراحی کرد. این ساز و کار به مرور زمان و طی سال های بعد توسعه پیدا کرد و ارتقا یافت تا در نهایت به شکل کنونی رسید.
طرح دانش بنیان در محافل رسمی با عنوان طرح حمایت از موسسات و شرکت های دانش بنیان شناخته می شود. طبق این طرح، دولت از تمام مجموعه هایی که به کمک علم و دانش محصول یا خدمتی در سطح جهانی ارائه می دهند، حمایت می کند تا توسعه پیدا کنند و درآمدزایی بیشتری داشته باشند. ابعاد مختلفی در این طرح محل بحث قرار می گیرد، مانند اینکه محصول در سطح جهانی به چه معناست، حمایت باید در چه سطحی باشد و چه مجموعه هایی مجاز به بهره برداری از این حمایت ها هستند. هر کدام از این تعاریف طی زمان سر و شکل خاص خود را گرفته اند که برای افراد آشنا در این حوزه شفافیت بیشتری دارند.
به عنوان نمونه، محصول در سطح جهانی اغلب به این شکل تعریف می شود که محصول یا خدمت مد نظر، نه تنها در ایران بلکه در سطح جهان می تواند متقاضی داشته باشد. اهمیت این سطح به دو موضوع برمیگردد: اول اینکه اثبات می کند شرکت می تواند ورای توانایی های فراهم شده به وسیله زیرساخت های کشور کار کند، پس تخصص باارزشی دارد و می تواند از کارکنان خود به شکل ایده آل برای محقق کردن این تخصص بهره بگیرد. دوم، با داشتن مشتری خارجی و کار در سطح اول جهان، شرکت یا می تواند برای کشور ارزآوری کند یا از خروج ارز از ایران جلوگیری کند که در هر دو صورت برای اقتصاد داخلی بسیار مطلوب خواهد بود. هر چقدر یک مجموعه با این شرایط موفق تر و توسعه یافته تر باشد، طبیعتاً دولت هم سود بیشتری از حضور آن در اقتصاد ایران خواهد برد.
بحث سطح حمایت موضوع دیگری است که مدت ها دستخوش تغییر بوده است. در حال حاضر، بر اساس مجموعه ای از معیارهای ریز و درشت، معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری تصمیم می گیرد که یک شرکت دریافت کننده تأییدیه می تواند از کدامیک از خدمات موجود استفاده کند. این خدمات و حمایت ها قریب به 110 برنامه متفاوت هستند که هر کدام به زمینه خاصی می پردازند، مانند تسهیلات گمرکی، اعتبار مالیاتی، حمایت های معافیت سربازی، تسهیلات بیمه، تسهیلات وام و بسیاری موارد دیگر که هدف همه آنها نه دخالت در امور داخلی شرکت، که کمک به توسعه و هموار کردن مسیر پیشرفت مجموعه است.
با این شرایط حتما این سوال برایتان پیش می آید که یک شرکت تحت چه شرایطی می تواند از این تسهیلات استفاده کند؟ این موضوع را در ادامه بیشتر بررسی می کنیم.
مجموعه هایی که با این نام شناخته می شوند پس از پایان مراحل ثبت و آغاز فعالیت، بسته به خروجی های خود (محصول یا خدمت) می توانند برای ارزیابی اقدام کنند و نهاد معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری بسته به نتیجه ای که از این ارزیابی حاصل می شود، تصمیم می گیرد که آیا یک مجموعه شرایط تأیید شدن را دارد یا خیر. در صورتی که شرکت تأیید شود، تحت حمایت معاونت قرار گرفته و می تواند از مزایا و حمایت های دانش بنیانی بهره برداری کند.
تمرکز در تأییدیه بیشتر بر روی خروجی مجموعه است، به این معنا که یک شرکت باید قادر باشد علم و دانش را برای دستیابی به یک هدف کاربردی به کار بگیرد. پس ایده پردازی و صرف ارائه تئوری برای تولید یک کالا کافی نیست. این امر بین افرادی که ادعای ممکن بودن اختراع یک محصول را دارند و مخترعانی که در عمل این کار را انجام داده اند، تفاوت واضحی به وجود می آورد. از طرف دیگر، به خاطر اینکه مزایا و حمایت های این حوزه گسترده هستند و بسیاری از آنها جنبه حقوقی دارند، معاونت علمی تأییدیه را تنها برای اشخاص حقوقی صادر می کند. بنابراین اگر شرکتی ثبت کرده باشید و محصولی بر محوریت علم و دانش تولید کنید، پیش نیازهای دریافت تأییدیه را خواهید داشت. این محصول مورد تأیید، سنگ بنای ارزیابی مجموعه خواهد بود.
آنچه که به عنوان محصول مورد تأیید معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری شناخته می شود، می تواند در حوزه های مختلف صنعتی و پزشکی به کار برود. مواد غذایی، کشاورزی، علم نانو، نفت و گاز، پزشکی و داروسازی، برق و الکترونیک، فناوری اطلاعات و… همگی دسته بندی های متفاوتی هستند که نهادهای مسئول برای محصولات و خدمات در نظر گرفته اند. سه ویژگی عمومی وجود دارد که همه محصولات به شیوه های گوناگون با آنها بررسی می شوند. این ویژگی ها عبارتند از:
تولید به دست شرکت در اینجا به این معناست که باید خود شرکت در بخش های داخلی خود و بدون برون سپاری اجزای اصلی کار تولید محصول یا ارائه خدمت را پیگیری کرده باشد. جزء اساسی محصول در این حالت باید در شرکت تهیه شده باشد. برای مثال، اگر یک نرم افزار پیشرفته نوشته اید باید سورس کد آن را در اختیار داشته باشید.
تکمیل بودن به این نکته اشاره دارد که صرفا نباید ایده پردازی کرده باشید. معاونت علمی ریاست جمهوری گرچه به ایده پردازان هم اهمیت می دهد، اما آنها در موقعیتی قرار نمی گیرند که از حمایت های کامل این طرح بهره مند شوند. باید حداقل در سطح پروتوتایپ یا نمونه اولیه به محصول مورد بحث دست یافته باشید.
های تک بودن با میانگین سطح فناوری موجود در محیط فعالیت شما مرتبط می شود. برای مثال، ممکن است یک فرمولاسیون دارویی یا یک قطعه مورد استفاده در استخراج نفت کاربرد گسترده داشته و در عین حال تولید آن در انحصار تنها چند شرکت خارجی باشد. در صورتی که یک شرکت داخلی بتواند به تولید آن دست پیدا کند، سطح فناوری بالایی را بدست آورده و محصول آن های تک خواهد بود.
این مطلب با در نظر گرفتن دو گروه از مخاطبان عزیز تهیه شده است: اول، کسانی که می خواهند با حوزه دانش بنیان بیشتر آشنا شوند و چند و چون قرار گرفتن یک مجموعه در این طرح حمایتی برایشان مبهم است و دوم، افرادی که چند قدم جلوتر رفته اند و با حالا قصد دارند برای دریافت تأییدیه اقدام کنند. اگر جزو گروه دوم هستید و همچنان در خصوص مسیر پیش رویتان سوال دارید، کارشناسان ما در مجموعه فن بنیان آماده ارائه اطلاعات و خدمات مورد نیاز شما هستند. فن بنیان سال هاست که در زمینه مشاوره و کمک به شرکت ها برای بهره مند شدن از حمایت های دانش بنیان کمک کرده است و تنها با یک تماس، می توانید ارزیابی اولیه و مطلوبی از شرایط خود و شرایطی که برای دریافت تأییدیه باید به آن دست پیدا کنید، بدست آورید.
برای جلسه مشاوره لطفا فرم زیر را تکمیل نمایید و یا با شماره های درج شده تماس بگیرید.
