برای بسیاری از کسانی که با خصوصیات شرکت های دانش بنیان آشنایی ندارند، اینکه چگونه یک مجموعه می تواند تحت این طرح ملی قرار بگیرد همواره با ابهامات فراوانی همراه است. برخی فکر می کنند این شرکت ها باید تیم مدیریتی با خصوصیات معین داشته باشند، برخی دیگر معتقدند شرح وظایف مشخصی برای آنها تعریف می شود و بعضی هم باور دارند که ساختار سازمانی این مجموعه ها باید چهارچوب ویژه ای داشته باشد که جدا از دیگر مجموعه های دولتی و خصوصی فعال در اقتصاد کشور است. در این مطلب تلاش می کنیم تمام این ابهام ها و علامت سوال ها را به بهترین و ساده ترین نحو ممکن برطرف نماییم.
فهرست مطالب
با تکیه بر عنوان این مجموعه ها، یک سازمان دانش بنیان را به حق می توان مجموعه ای دانست که فعالیت هایش با محوریت علم و دانش انجام می شود. به عبارت دیگر، هر خروجی که از این سازمان وارد اقتصاد داخلی یا خارجی می شود باید متکی به علم روز بوده و در نتیجه از سطح فناوری بالایی برخوردار باشد. این سطح فناوری بسته به اینکه با چه حوزه فعالیتی روبرو باشیم می تواند دارای تعاریف متفاوتی هم باشد: برای مثال در حوزه پزشکی تولید محصولی مانند دستگاه MRI با وجود تاریخچه طولانی استفاده از آن، مستلزم دسترسی به سطحی از فناوری است که در سطح عمومی یافت نمی شود، در حالی که فعالان حوزه نرم افزار به تولید محصولاتی ورای نرم افزارهای عادی و پیش افتاده نیاز دارند تا بتوان فعالیت آنها را در این دسته طبقه بندی کرد.
اتکای کامل به علم و دانش، مشخصاً به این معناست که بخش تحقیق و توسعه (R&D) در چنین سازمان هایی به مراتب مهمتر از همتایان عادی آنهاست. بگذارید یک مثال بزنیم: یک مجموعه تولیدکننده مواد غذایی مثل لبنیات عادی چندان به بخش تحقیق و توسعه نیازی ندارد و بیشتر به یک آزمایشگاه برای کنترل سلامت و کیفیت تولیدات خود وابسته است. اما اگر چنین مجموعه ای بخواهد به سراغ تولیدات جدید مثل محصولات پروبیوتیک برود، به تیم متخصصی نیاز دارد که فعالیت هایشان باید مرتباً تحت نظارت شرکت قرار بگیرد تا از نشت فرمولاسیون اختصاصی شرکت جلوگیری به عمل آید. در نتیجه به جای اینکه تولید محصولات پروبیوتیک به خارج از سازمان سپرده شود، در محل شرکت در بخش تحقیق و توسعه صورت می گیرد. طبیعتاً هر چقدر تمرکز بر روی بهبود فعالیت این بخش هم بیشتر شود، خروجی آنها کیفیت بالاتری پیدا می کند و در نهایت به سطحی می رسیم که در طرح ملی دانش بنیان مورد حمایت قرار گرفته است. پس بدون شک می توان گفت مهمترین خصوصیت یک شرکت با این نام، تمرکز آن بر روی تحقیق و توسعه است.
برخی معقتدند این مجموعه ها باید حتما در هیئت مدیره خود، از اعضای هیئت علمی دانشگاه ها استفاده کنند. گرچه این همکاری از طرف نهادهای مسئول طرح تشویق می شود، اما در واقعیت هیچ نیازی به آن وجود ندارد. تا زمانی که بخش تحقیق و توسعه تخصص کافی داشته و بتواند محصولی با سطح فناوری مناسب عرضه کند، نیازی به همکاری مستقیم با یک دانشگاه یا نهاد علمی مشابه نیست.
اما خارج از این نقاط تمرکز، ممکن است این سوال پیش بیاید که این شرکت ها با مجموعه هایی که موفق به دریافت تأییدیه نمی شوند، چه تفاوت های عمده دیگری دارند؟
به صورت کلی، تفاوت ساختاری قابل توجهی را نمی توان برای مجموعه هایی که با این نام شناخته می شوند، مطرح کرد. در اینجا هم با سیستم کلاسیک کارمند، مدیر میانی و مدیر ارشد روبرو می شوید و گرچه اهمیت تیم تحقیق و توسعه بیشتر از دیگر شرکت های مشابه در صنایع گوناگون است، اما همچنان ساختار سازمانی ثابت باقی می ماند. نیروی انسانی در چنین مجموعه ای طبیعتاً تحصیل کرده، متخصص و در کار خود برای به کارگیری علم به منظور تولید محصول خبره است، آما خارج از آن هیچ تفاوتی میان آن و نیروهای انسانی در مجموعه های مختلف دولتی و خصوصی دیگر مشاهده نمی کنید.
از نظر مدیریت نیز هیچ شرایط منحصر به فردی از طرف نهادهای مسئول این طرح ملی از شرکت ها درخواست نمی شود. شما می توانید یک استارتاپ کوچک و تازه تأسیس با تیمی جوان باشید یا رزومه شما شامل چندین سال فعالیت در بالاترین سطح صنعت مد نظرتان با نیروهای کهنه کار و حتی شرکت های زیرمجموعه کوچکتر باشد.
تا زمانی که کار علمی و به تبع آن تولید محصول از طریق دانش را در مجموعه خود داشته باشید، ذیل تعریفی که برای این سازمان ها در نظر گرفته شده است قرار می گیرید. البته شکی نیست که نهادهای مسئول طرح، مثل معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، باید پتانسیل شرکت را تأیید کنند، اما به صورت کلی کسانی که با حوزه دانش بنیان آشنایی دارند می توانند به شما بگویند که نیازی به یک ساختار مدیریتی و سازماندهی اختصاصی و خارج از عرف نیست تا بتوانید این تأییدیه را دریافت کنید.
جمع بندی
امیدواریم کسانی که در خصوص ویژگی ها و مشخصات شرکت های دانش بنیان هنوز به جمع بندی کامل و بی نقصی نرسیده اند، بتوانند با اتکا به این مطلب یک گام به این هدف نزدیک تر شده و بهتر متوجه شوند که از نظر نهادهای مسئول این طرح در کشور، چه شرایطی برای تبدیل یک مجموعه به شرکت تحت حمایت آنها باید مشاهده شود. چه بخواهید یک شرکت با این مشخصات ثبت کنید و چه بخواهید مجموعه کنونی خود را برای این منظور معرفی کنید، اتکا به این مطلب می تواند مسیر پیش روی شما را هموارتر از قبل کند و اگر باز هم سوال داشتید، کارشناسان مجموعه فن بنیان در خدمت شما هستند تا در تمام مراحل دریافت تأییدیه به شما کمک کرده و دستیابی شما به گواهی دانش بنیان را تضمین نمایند.
برای جلسه مشاوره لطفا فرم زیر را تکمیل نمایید و یا با شماره های درج شده تماس بگیرید.
